YÜZEY ARAŞTIRMASI NE DEĞİLDİR?
Türkiye'de arkeoloji, artık geçerliğini yitirmiş bir anlayıştan yola çıkarak, hâlâ kazıbilim ile eşanlamlı kabul edilmektedir. Oysa Yüzey Araştırması, kazıdan önce yapılan bir ön araştırmadan veya kültürel kalıntıların (ör. yazıtlar, kaya anıtları, yerleşimler) envanterinin çıkarılmasından ibaret değildir.
PEKİ YÜZEY ARAŞTIRMASI NEDİR?
Yüzey Araştırması, çok çeşitli ve çoğunlukla disiplinlerarası yöntemler kullanan, arkeoloji kapsamında ama kazıbilimden bağımsız bir alt disiplindir.
Ruveyda Ceylan Dana Adası'nda sarnıç SfM'i yapıyor (2019)
Ozan Sepetçi ve Nur Erdemci Dana Adası Kilise IV'te çalışıyor (2019)
Yüzey Araştırması, kültürel peyzajı, yani insanların yerleştiği (ör. kent, köy, çiftlik), kullandığı ve dönüştürdüğü (ör. tarlalar, tarım terasları, su kaynakları), anlamlandırdığı (ör. tepeler, obruklar) unsurların tümünü, bütüncül olarak ele alır.
Nihan Arslan ve Ozan Sepetçi Güvercin Adası'nda plan çizmek için ölçü alıyor (2019)
Yüzey Araştırması -kazının tersine- arkeolojik kalıntılara en düşük düzeyde müdahale ederek, kültürel mirasın sürdürülebilir yöntemlerle korunmasını sağlarken tıpkı kazı gibi sistemli, kompleks ve uzun soluklu bir çalışmadır.
Nihan Arslan taş ocağı formu dolduruyor (2019)
Mine Esmer ve Ozan Sepetçi taş ocağı ve nekropol alanını ölçüp çiziyor (2019)
Yüzey Araştırması kapsamında farklı türlerde saha çalışmaları gerçekleştirilebilir.
• Bir alanın kültür envanterinin hazırlanmasını amaçlayabileceği gibi, tek bir kalıntı türüne de (ör. kitabeler, mezarlar, batıklar) odaklanabilir.
• Tekil yerleşimleri (ör. kent, köy) ve çevrelerini ele alabilir.
• İklimdeki, çevredeki, tarım ve hayvancılık stratejilerindeki değişimleri anlamayı amaçlayabilir.
• Peyzaj arkeolojisinin vazgeçilmez parçası olan yüzey buluntularını (ör. seramik, litik, maden) istatistiksel örnekleme yöntemleri kullanarak, sistemli biçimde ve tüm tarih dönemlerini ayrım gözetmeden, topografya, jeoloji, toprak gibi çevresel özelliklerle bir arada kaydeden yoğun (intansif) bir tarama da olabilir.
Bütün bu çalışmalar ayrı ayrı veya bir arada yürütülebilir.
Sahada kullanılan yöntemleri, bir yandan araştırma soruları, öte yandan incelenen alanın arkeolojik ve doğal özellikleri belirler.
Rebecca Ingram ve Fatih Timirli Dana Adası'nda kıyı hattındaki oluşumları inceliyor (2016)
Hilal Küntüz Dana Adası'nda karmaşık bir alana yoğunlaşmış (2019)
